Φορολογία μεταβίβασης λεωφορείων και ΤΑΧΙ Δ.Χ. – Τι ισχύει μέχρι 31/12/2019

Οι διατάξεις του άρθρου10 του Ν.2579/1998, όπως ισχύουν σήμερα, ρυθμίζουν την φορολογία της μεταβίβασης των Δ.Χ. λεωφορείων αστικών και υπεραστικών ενταγμένων σε ΚΤΕΛ ή σε ΚΤΕΛ ΑΕ, των τουριστικών λεωφορείων καθώς και των επιβατικών Δ.Χ. αυτοκινήτων (ΤΑΧΙ).

Οι διατάξεις αυτές, λειτουργούν παράλληλα και αυτόνομα προς τις γενικές φορολογικές διατάξεις και έχουν διάρκεια εφαρμογής μέχρι 31.12.2019 (Ν.4537/2018).

Σε κάθε μεταβίβαση αυτοκινήτων ΔΧ από επαχθή αιτία όταν γίνεται μαζί με την άδεια κυκλοφορίας τους επιβάλλεται, αφενός μεν εφάπαξ ποσό φόρου για την μεταβιβαζόμενη άδεια κυκλοφορίας, αφετέρου δε εφάπαξ ποσό φόρου για το μεταβιβαζόμενο όχημα ως εμπόρευμα.

Επίσης, κατά τη μεταβίβαση από επαχθή αιτία μόνο του αυτοκινήτου οχήματος ως εμπορεύματος πάγιου στοιχείου χωρίς την άδεια κυκλοφορίας, επιβάλλεται εφάπαξ ποσό φόρου.

Στις περιπτώσεις που επιβάλλεται ο φόρος αυτού του άρθρου προβλέπεται παράλληλη απαλλαγή των πωλητών από το φόρο ή την εισφορά που επιβάλλεται με βάση τις ισχύουσες διατάξεις στο κέρδος (υπεραξία) που προκύπτει από τη μεταβίβαση τόσο της άδειας των αυτοκινήτων αυτών, όσο και από τη μεταβίβαση ως εμπορεύματος του οχήματος (που αποτελεί πάγιο στοιχείο για τους ιδιοκτήτες του) των υπόψη αυτοκινήτων δημόσιας χρήσης (ΠΟΛ 1113/1998).

Επισημαίνεται ότι η απαλλαγή αυτή αφορά τον φόρο εισοδήματος και την εισφορά αλληλεγγύης (ΠΟΛ 1106/2018) και δεν αφορά οποιαδήποτε άλλη εισφορά (π.χ. δεν αφορά την εισφορά υπέρ του ΤΣΑ ^[1], ούτε οποιαδήποτε άλλη επιβάρυνση π.χ. τέλος χαρτοσήμου ^[2])

Οι διατάξεις του φόρου μεταβίβασης

Ειδικότερα, σε κάθε μεταβίβαση από επαχθή αιτία ή ανταλλαγή αυτοκινήτου δημόσιας χρήσης, επιβάλλεται εφάπαξ ποσό φόρου για τη μεταβιβαζόμενη άδεια κυκλοφορίας ως ακολούθως:

§1. β) Για επιβατικό αυτοκίνητο δημόσιας χρήσης (ΤΑΧΙ), κατά την πρώτη μεταβίβαση, ποσό τρείς χιλιάδες σαράντα ένα ευρώ και εβδομήντα πέντε λεπτά (3.041,75). Για καθεμιά από τις μετέπειτα από αυτή μεταβιβάσεις, ποσό χίλια τριακόσια πενήντα ένα ευρώ και είκοσι πέντε λεπτά (1.351,25). Τα ποσά αυτά μειώνονται κατά ποσοστό δεκαπέντε τοις εκατό (15%) εφόσον το αυτοκίνητο έχει ως έδρα δήμο ή κοινότητα με πληθυσμό κάτω από εκατό χιλιάδες (100.000) κατοίκους και κατά ποσοστό είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) εφόσον το αυτοκίνητο έχει ως έδρα δήμο ή κοινότητα με πληθυσμό κάτω από πέντε χιλιάδες (5.000) κατοίκους. Ως πρώτη μεταβίβαση, για την εφαρμογή των διατάξεων της περίπτωσης αυτής, θεωρείται η μεταβίβαση που έγινε μετά την 1.1.1997.

γ) Για τουριστικό λεωφορείο δημόσιας χρήσης, ποσό τριακόσια τριάντα εννέα ευρώ και είκοσι πέντε λεπτά (339,25).

δ) Για λεωφορείο δημόσιας χρήσης, που ανήκει σε φυσικό πρόσωπο ή σε επιχείρηση οποιασδήποτε νομικής μορφής ή σε κοινοπραξία ή σε κοινωνία, που είναι ενταγμένο σε Κ.Τ.Ε.Λ. και εκτελεί μεταφορές με κόμιστρο, σε:

αα) Υπεραστικές επιβατικές γραμμές, αναλόγως του ύψους του μερίσματος που διανεμήθηκε για το μεταβιβαζόμενο λεωφορείο στο προηγούμενο έτος από τη μεταβίβαση, ποσό δύο χιλιάδες είκοσι εννέα και εβδομήντα πέντε (2.029,75) ευρώ, εφόσον το υπόψη μέρισμα δεν ήταν μεγαλύτερο από είκοσι εννέα χιλιάδες τριακόσια πενήντα (29.350) ευρώ, ποσό τρείς χιλιάδες τριακόσια εβδομήντα πέντε ευρώ και είκοσι πέντε λεπτά (3.375,25), εφόσον το υπόψη μέρισμα ήταν πάνω από είκοσι εννέα χιλιάδες τριακόσια πενήντα (29.350) ευρώ και μέχρι σαράντα τέσσερις χιλιάδες είκοσι πέντε (44.025) ευρώ και ποσό πέντε χιλιάδες εξήντα (5.060,00) ευρώ, εφόσον το υπόψη μέρισμα υπερέβαινε τα σαράντα τέσσερις χιλιάδες είκοσι πέντε (44.025) ευρώ.

ββ) Αστικές επιβατικές γραμμές, ποσό χίλια εξακόσια ενενήντα ευρώ και πενήντα λεπτά (1.690,50).

(Τα ποσά του φόρου παρατίθενται όπως διαμορφώθηκαν με το άρθρο 8 § 13 του ν. 3842/2010).

Κατά την εφαρμογή των διατάξεων αυτών, για κάθε μεταβίβαση ποσοστού δικαιώματος συνιδιοκτησίας, το αντίστοιχο ποσό φόρου επιμερίζεται ανάλογα.

§2. Σε κάθε μεταβίβαση του οχήματος αυτοκινήτου δημόσιας χρήσης από επαχθή αιτία, περιλαμβανομένης και της ανταλλαγής του, πριν από τη μεταβίβαση αυτή, καταβάλλεται εφάπαξ πάγιο ποσό φόρου για τη μεταβίβαση του πάγιου αυτού στοιχείου και ως εξής:

β) Για επιβατικό αυτοκίνητο δημόσιας χρήσης, ποσό τριακόσια τριάντα εννέα ευρώ και είκοσι πέντε λεπτά (339,25).

γ) Για τουριστικό λεωφορείο δημόσιας χρήσης, αναλόγως του αριθμού των θέσεων καθήμενων επιβατών του οχήματος και των ετών κυκλοφορίας του στην Ελλάδα ως εξής:

δ) Για λεωφορείο δημόσιας χρήσης, που είναι ενταγμένο σε Κ.Τ.Ε.Λ. ή ανήκει σε επιχείρηση με οποιαδήποτε νομική μορφή ή κοινοπραξία ή κοινωνία, το οποίο εκτελεί ή εκτελούσε μεταφορές σε αστικές ή υπεραστικές επιβατικές γραμμές, ποσό χίλια τριακόσια πενήντα ένα ευρώ και είκοσι πέντε λεπτά (1.351,25). Στην περίπτωση που από το έτος της πρώτης κυκλοφορίας του λεωφορείου στην Ελλάδα έχουν παρέλθει πάνω από δέκα έτη, ως πρώτου έτους λαμβανομένου του έτους της πρώτης κυκλοφορίας του στην Ελλάδα, το πιο πάνω ποσό μειώνεται στα εξακόσια εβδομήντα οκτώ ευρώ και πενήντα λεπτά (678,50).

Για κάθε μεταβίβαση ποσοστού συνιδιοκτησίας του οχήματος, το αντίστοιχο ποσό φόρου αυτής της παραγράφου επιμερίζεται ανάλογα.

Η Διοίκηση δέχτηκε (ΠΟΛ 1113/1998) ότι οι διατάξεις του άρθρου 10 του ν. 2579/1998 δεν επηρεάζουν άμεσα ή έμμεσα ούτε άλλες διατάξεις της φορολογίας εισοδήματος (πχ. τεκμήριο δαπάνης αγοράς επιχείρησης, με εξαίρεση βέβαια τις διατάξεις για την φορολογία υπεραξίας), ούτε διατάξεις άλλων φορολογιών (κληρονομιών, δωρεών κλπ)^[3].

Δεν επιβάλλονται τα ποσά φόρου των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 10 του Ν.2579/1998 σε περίπτωση ανταλλαγής ποσοστών συνιδιοκτησίας που πραγματοποιείται μεταξύ τους.

Προκειμένου για μεταβιβάσεις που πραγματοποιούνται σε δικαιούχους που υπάγονται στην Α’ και Β’ κατηγορία του άρθρου 29 του Ν. 2961/2001 (ΦΕΚ 266 Α’), τα ποσά φόρου των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 10 του Ν. 2579/1998 μειώνονται κατά ποσοστό πενήντα τοις εκατό (50%) και είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) αντίστοιχα». ( παρ. 2 άρθρο 32, του Ν. 3229/2004 ΦΕΚ Α 38 10.2.2004)

Δηλαδή, θεσπίσθηκε απαλλαγή από την καταβολή του εφάπαξ πάγιου ποσού φόρου που προβλέπεται από τις προαναφερόμενες διατάξεις για το όχημα αλλά και για την άδεια κυκλοφορίας αυτού, στην περίπτωση ανταλλαγής ποσοστών συνιδιοκτησίας που πραγματοποιείται μεταξύ των εκμεταλλευτών οχημάτων δημόσιας χρήσης (ΤΑΧΙ, λεωφορείων κλπ.). Για παράδειγμα έστω ότι ο Α και ο Β είναι συνιδιοκτήτες κατά 50% σε δύο διαφορετικά λεωφορεία τουριστικά τα Χ και Ψ. Εάν ο Α ανταλλάξει το ποσοστό συμμετοχής (50%) του λεωφορείου Χ με το ποσοστό του Β (50%) στο λεωφορείο Ψ, η πράξη αυτή απαλλάσσεται της εφάπαξ καταβολής του πάγιου ποσού φόρου.

Σε άλλη περίπτωση έστω ότι ο Α έχει το 100% ενός ταξί Χ και ο Β το 100% ενός ταξί (Ψ), ο Β ανταλλάσσει το 50% του Ψ Ταξί με το 50% του Χ ταξί του Α, η πράξη αυτή απαλλάσσεται της εφάπαξ καταβολής του πάγιου ποσού φόρου για το όχημα και την άδεια του.

Επίσης, καθιερώθηκε μείωση των ποσών φόρου που επιβάλλονται για την άδεια και το όχημα αυτοκινήτων δημόσιας χρήσης (ΤΑΧΙ, λεωφορεία) κατά τη μεταβίβασή τους σε συγγενείς πρώτου και δεύτερου βαθμού, όπως οι κατηγορίες αυτής της συγγένειας προσδιορίζονται στο άρθρο 29 του Ν. 2961/2001 . Οι κατηγορίες αυτές είναι οι ακόλουθες:

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Α΄

α) Ο, η σύζυγος του μεταβιβάζοντα, β) ο σχετιζόμενος με σύμφωνο συμβίωσης με τον μεταβιβάζοντα γ) οι κατιόντες πρώτου βαθμού (τέκνα από νόμιμο γάμο, τέκνα χωρίς γάμο έναντι της μητέρας, αναγνωρισθέντα εκούσια ή δικαστικά έναντι του πατέρα, νομιμοποιηθέντα με επιγενόμενο γάμο ή δικαστικά έναντι και των δύο γονέων), δ) οι κατιόντες εξ’ αίματος δεύτερου βαθμού (εγγονοί) ε) οι ανιόντες εξ αίματος πρώτου βαθμού (γονείς).

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Β΄

Α) Οι κατιόντες εξ’ αίματος τρίτου και επόμενων βαθμών, β) οι ανιόντες εξ’ αίματος δεύτερου (παππούς, γιαγιά) και επόμενων βαθμών, γ) τα εκούσια ή δικαστικά αναγνωρισθέντα τέκνα έναντι των ανιόντων του πατέρα που τα αναγνώρισε, δ) οι κατιόντες του αναγνωρισθέντος έναντι του αναγνωρίσαντος και των ανιόντων αυτού, ε) οι αδελφοί (αμφιθαλείς ή ετεροθαλείς), στ) οι συγγενείς εξ αίματος τρίτου βαθμού εκ πλαγίου (ανεψιοί), ζ) οι πατριοί και οι μητριές, η) τα τέκνα από προηγούμενο γάμο του συζύγου, θ) τα τέκνα εξ αγχιστείας (γαμπροί – νύφες) και ι) οι ανιόντες εξ αγχιστείας (πεθερός – πεθερά).

Τα ποσοστά μείωσης του φόρου αυτού είναι πενήντα τοις εκατό (50%) για τους συγγενείς της πρώτης κατηγορίας και εικοσιπέντε τοις εκατό (25%) για τους συγγενείς της δεύτερης κατηγορίας.

§3. Τα ποσά των φόρων των προηγούμενων παραγράφων βαρύνουν τον πωλητή και καταβάλλονται από αυτόν με την υποβολή σχετικής δήλωσης στη δημόσια οικονομική υπηρεσία που είναι αρμόδια για τη φορολογία του εισοδήματός του.

Η δήλωση αυτή υπογράφεται από όλους τους συμβαλλόμενους και υποβάλλεται σε τέσσερα (4) αντίτυπα από τα οποία τα δύο επιστρέφονται θεωρημένα στον αγοραστή και το ένα στον πωλητή…

Όταν μεταβιβάζεται η άδεια του αυτοκινήτου δημόσιας χρήσης, υποβάλλεται μια μόνο δήλωση για την καταβολή του φόρου τόσο για τη μεταβιβαζόμενη άδεια, όσο και για το μεταβιβαζόμενο όχημα ως εμπόρευμα, ενώ εάν μεταβιβάζεται μόνο το αυτοκίνητο όχημα, στο έντυπο της δήλωσης γράφεται ότι μεταβιβάζεται μόνο το αυτοκίνητο όχημα και όχι και η άδεια και καταβάλλεται ο φόρος μόνο για το αυτοκίνητο όχημα (πάγιο στοιχείο).

§4. Απαγορεύεται η σύνταξη συμβολαιογραφικών εγγράφων ^[4], καθώς και η καταχώριση σε δημόσια βιβλία ή έγγραφα συμβολαιογραφικού ή ιδιωτικού συμφωνητικού, για δικαιοπραξία των παραγράφων 1 και 2 αυτού του άρθρου, καθώς και η έκδοση οποιουδήποτε δημοσίου εγγράφου που να βεβαιώνει οτιδήποτε που να προκύπτει από αυτή τη δικαιοπραξία, χωρίς την υποβολή θεωρημένου από την αρμόδια οικονομική υπηρεσία αντιτύπου της δήλωσης αυτού του άρθρου. Τα πρόσωπα που παραβαίνουν τις υποχρεώσεις που προβλέπονται από αυτό το άρθρο υπόκεινται και στο πρόστιμο της παραγράφου 1 του άρθρου 4 του ν.2523/1997…

Σύμφωνα με το άρθρο 3 § 5 του ν. 2963/2001 μαζί με την άδεια κυκλοφορίας ΔΧ των λεωφορείων αστικών και υπεραστικών, τα οποία είναι ενταγμένα σε ΚΤΕΛ, μεταβιβάζονται και οι μετοχές της ΚΤΕΛ ΑΕ, τις οποίες κατέχει ο πωλητής χωρίς καταβολή φόρου μεταβίβασης μετοχών (ΠΟΛ. 1128/2015).

Τέλος, επισημαίνεται ότι μετά την λήξη του μεταβατικού καθεστώτος του άρθρου 10 του ν. 2579/1998, από την 1.1.2020 για το υπερτίμημα των μεταβιβάσεων των αυτοκινήτων ΔΧ θα έχουν εφαρμογή σε περιπτώσεις που οι φορολογούμενοι τηρούν απλογραφικά βιβλία οι διατάξεις του άρθρου 5 του ν.δ. 1146/1972 και προαιρετικά οι διατάξεις του ΚΦΕ ν. 4172/2013 και συγκεκριμένα οι διατάξεις του άρθρου 21 παρ. 1 για την πώληση του αποχαρακτηρισμένου αυτοκινήτου ως εμπορεύματος και οι διατάξεις του άρθρου 42 § 1 για την μεταβίβαση της άδειας κυκλοφορίας ενώ στις περιπτώσεις που οι φορολογούμενοι τηρούν διπλογραφικά βιβλία θα έχουν υποχρεωτική εφαρμογή οι διατάξεις του ν. 4172/2013. (ΠΟΛ. 1103/2018).

^[1]Κατ’ άρθρο 33 του Ν 1759/1998 (ΦΕΚ Α΄ 50) «θεσπίζεται υπέρ ΤΣΑ ποσοστιαία εισφορά 3% στη μεταβιβαζόμενη συνολική αξία κάθε αυτοκινήτου Δημόσιας Χρήσης ή ποσοστού αυτού καταβαλλόμενη κατά ίσα μέρη από τους συμβαλλόμενους».

^[2]Η μεταβίβαση της άδειας μεταφορικού μέσου δημόσιας χρήσης, με ή χωρίς τη μεταβίβαση και του ίδιου του μεταφορικού μέσου, εφ’ όσον η μεταβίβαση γίνεται από επαχθή αιτία, δηλαδή με αντάλλαγμα και ο αποκτών δια αυτής δύναται να ενεργήσει δημόσια μεταφορά προσώπων, δεν υπόκειται σε ΦΠΑ αλλά υποχρεωτικά υπάγεται σε τέλος χαρτοσήμου. Συγκεκριμένα, τα αναλογικά κλιμακωτά πάγια τέλη χαρτοσήμου: (Άρθρο 4 παρ. 4 ΝΔ 1146/1972) καθορίσθηκαν ως ακολούθως:

[…] β) Αυτοκίνητα επιβατηγά δημοσίας χρήσεως, μετά ή άνευ μετρητού, εις δύο και έντεκα (2,11) ευρώ ανά φορολογήσιμον ίππον…

στ) Λεωφορεία, πάσης κατηγορίας και χρήσεως, εις τέσσερα και σαράντα (4,40) ευρώ ανά θέσιν καθημένου επιβάτου και εις ογδόντα οκτώ λεπτά (0,88) ανά θέσιν ορθίου επιβάτου.

Επί πλέον καθορίσθηκε αναλογικό τέλος χαρτοσήμου (άρθρο 4 παρ. 5) προκειμένου περί μεταβιβάσεως αυτοκινήτου οχήματος δημοσίας χρήσεως, πάσης κατηγορίας, …εις ποσοστόν ενός και πεντήκοντα εκατοστών επί τοις εκατόν (1,50%) επί της αξίας της αδείας κυκλοφορίας τούτου (υπεραξία), κατά τον χρόνον της μεταβιβάσεως. Τα τέλη αυτά προσαυξάνονται και με εισφορά ΟΓΑ 20% (ΠΟΛ. 28/3.2.1987 και ΠΟΛ. 1103/1990, ΠΟΛ.1195/1993).

Σύμφωνα όμως με το άρθρο 27 του ν. 2873/2000 « 1. Τα τέλη χαρτοσήμου, η επ΄ αυτών εισφορά υπέρ Ο.Γ.Α., ο πόρος υπέρ του Ταμείου Νομικών και η εισφορά υπέρ Τ.Σ.Α. που επιβάλλονται κατά περίπτωση για τη μεταβίβαση, από επαχθή αιτία, της κυριότητας αυτοκινήτου οχήματος και μοτοσικλέτας, με αίρεση ή χωρίς αίρεση ενοποιούνται σε ενιαίο κατά περίπτωση τέλος, με την ονομασία «τέλος μεταβίβασης αυτοκινήτου οχήματος», το οποίο εισπράττεται υπέρ του Δημοσίου και ανέρχεται ως εξής: δ) Επιβατικά Δ.Χ. αυτοκίνητα (με ή χωρίς μετρητή) μαζί με την άδεια κυκλοφορίας 190 €…

στ) Λεωφορεία Δ.Χ. αυτοκίνητα μαζί με την άδεια κυκλοφορίας:

^[3]Η πώληση αποχαρακτηρισμένου αυτοκινήτου ΔΧ ως εμπορεύματος υπόκειται σε ΦΠΑ. Η αγορά νέου οχήματος σε αντικατάσταση παλαιού από τον κάτοχο αδείας αυτοκινήτου ΔΧ δεν αποτελεί τεκμήριο αγοράς και υπόκειται σε ΦΠΑ και όταν αποκτάται από χώρα της Ε.Ε.

^[4]Συντάσσεται συμβολαιογραφικό έγγραφο για την μεταβίβαση τουριστικού λεωφορείου με «παλαιά» άδεια όπως ορίζεται στο άρθρο 6 του ν. 711/1977. Για την μεταβίβαση, ταυτόχρονα, εξ’ ολοκλήρου αδείας και οχήματος ΔΧ λεωφορείου ενταγμένου σε ΚΤΕΛ δεν συντάσσεται υποχρεωτικά συμβολαιογραφικό έγγραφο αλλά αρκεί η εγγραφή στο βιβλίο μεταβολών του αυτοκινήτου και εκδίδεται τιμολόγιο παροχής υπηρεσιών για την αξία της άδειας και τιμολόγιο πώλησης για την αξία του οχήματος. Για την μεταβίβαση ποσοστού επί της αδείας συντάσσεται προαιρετικά συμβολαιογραφικό έγγραφο το οποίο επέχει και θέση φορολογικού στοιχείου.

Για την πώληση άδειας ΤΑΧΙ αρκεί η εγγραφή στο βιβλίο μεταβολών του αυτοκινήτου και η έκδοση τιμολογίου παροχής υπηρεσιών.

Δημήτρης Φίλης, Λογιστής, Φοροτεχνικός, https://www.e-forologia.gr

Τελευταία νέα

• Βιολογικός καθαρισμός αυτοκινήτου: Πότε και γιατί γίνεται;
• Αιτίες υπερθέρμανσης κινητήρα αυτοκινήτου
• Αξίζει η μικτή ασφάλεια αυτοκινήτου;